1. Tổng quan về chính sách
Luật 56/2024/QH15, sửa đổi các quy định về quản lý thuế, quy định tạm hoãn xuất cảnh đối với cá nhân kinh doanh hoặc chủ hộ kinh doanh nợ thuế, có hiệu lực từ 1/1/2026. Chính sách này nhằm tăng cường tuân thủ nghĩa vụ thuế, giảm thất thu thuế, và đảm bảo công bằng trong quản lý thuế, đặc biệt trong bối cảnh số lượng hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh tại Việt Nam tăng mạnh.
2. Các điểm chính của Luật 56/2024/QH15
- Đối tượng áp dụng:
- Cá nhân kinh doanh và chủ hộ kinh doanh có khoản nợ thuế chưa hoàn thành, bao gồm thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập cá nhân (TNCN), và các loại thuế khác.
- Không áp dụng cho cá nhân không kinh doanh hoặc doanh nghiệp (trừ chủ hộ kinh doanh).
- Điều kiện tạm hoãn xuất cảnh:
- Cá nhân có nợ đọng thuế sau thời hạn nộp, kể cả khi đã được gia hạn hoặc phân kỳ nộp thuế.
- Cơ quan thuế thông báo nợ thuế qua cổng thông tin điện tử hoặc trực tiếp, yêu cầu hoàn thành nghĩa vụ trước khi xuất cảnh.
- Quy trình thực hiện:
- Cơ quan thuế phối hợp với cơ quan xuất nhập cảnh để thực hiện lệnh tạm hoãn.
- Cá nhân nợ thuế được thông báo trước và có quyền khiếu nại hoặc giải trình với cơ quan thuế.
- Xử lý vi phạm:
- Vi phạm nghĩa vụ thuế có thể dẫn đến các biện pháp cưỡng chế khác, như phong tỏa tài khoản ngân hàng hoặc tịch thu tài sản (theo Luật Quản lý thuế 38/2019/QH14).
- Hỗ trợ từ cơ quan thuế:
- Tổng cục Thuế cung cấp cổng thông tin để kiểm tra nợ thuế và hướng dẫn thanh toán trực tuyến.
3. Tác động đến cá nhân kinh doanh và kế toán viên
- Đối với cá nhân kinh doanh và chủ hộ kinh doanh:
- Cơ hội:
- Thúc đẩy ý thức tuân thủ thuế, giúp quản lý tài chính minh bạch hơn.
- Khuyến khích cá nhân kinh doanh hoàn thành sớm nợ thuế để tránh ảnh hưởng đến kế hoạch xuất cảnh (du lịch, công tác).
- Thách thức:
- Hộ kinh doanh nhỏ lẻ, đặc biệt là những người thiếu kiến thức về thuế, có nguy cơ vô tình vi phạm và bị hạn chế xuất cảnh.
- Áp lực tài chính khi phải thanh toán nợ thuế trong thời gian ngắn, đặc biệt với các khoản nợ lớn.
- Đối với kế toán viên:
- Cơ hội:
- Tăng vai trò tư vấn, hỗ trợ cá nhân kinh doanh quản lý nợ thuế và tuân thủ quy định.
- Cơ hội cung cấp dịch vụ kế toán cho hộ kinh doanh, đặc biệt trong việc kiểm tra và xử lý nợ thuế.
- Thách thức:
- Cần nắm vững quy trình kiểm tra nợ thuế trên cổng thông tin của Tổng cục Thuế.
- Áp lực xử lý các trường hợp nợ thuế phức tạp và hỗ trợ khách hàng giải trình với cơ quan thuế.
4. Thách thức và giải pháp
- Thách thức:
- Nhiều cá nhân kinh doanh thiếu kiến thức về kế toán và thuế, dẫn đến nợ thuế không được phát hiện kịp thời.
- Hệ thống quản lý thuế của hộ kinh doanh chưa đồng bộ, gây khó khăn trong việc kiểm tra và thanh toán nợ thuế.
- Kế toán viên phải xử lý khối lượng công việc lớn khi hỗ trợ nhiều khách hàng cùng lúc, đặc biệt gần thời điểm 1/1/2026.
- Giải pháp:
- Cá nhân kinh doanh nên sử dụng phần mềm kế toán hoặc thuê dịch vụ kế toán để quản lý thuế.
- Kế toán viên cần nâng cao kỹ năng tư vấn thuế và sử dụng công cụ như phần mềm MISA, HTKK. Để trang bị kiến thức, có thể tham gia các khóa học thực hành tại Kế toán Lê Ánh như khóa học Kế toán Tổng hợp hoặc khóa học Kế toán Thuế Chuyên sâu.
- Cơ quan thuế cần tăng cường tuyên truyền và hướng dẫn qua cổng thông tin điện tử.